.

Oslikavanje hrama u Prebilovcima

U vremenu od 19. juna do 1. avgusta  2015. godine hram Vaskrsenja Hristovog živopisali su akademski slikari protomajstor* Aleksandar Živadinović, Darko Milojević, Miloš Rončević i Pero Vujović koji je na molbu našeg portala ostavio ovaj zapis.

            Светлост. Jако оштро сунце, без и једне сенке, на висоравни Краварица у херцеговацком селу Пебиловци. Људи поцрнели од сунца ужурбано су се кретали као мрави oбављајући свој део посла на храму Васкрсења Христовог. Они и немају времена да сагледају сву лепоту црквe од камена која се издизала изнад њих из земље.

Kao da su se hram i neimari žurili da se uspravi i otrgne od zaborava događaje i opomene svojim ozbiljnim izgledom.        

Živopisanje smo započeli devetnaestog juna 2015. Slikali smo uporedo sa drugim radovima. Ceo taj mravinjak ljudi funkcionisao je besprekorno zahvaljujući zajedničkoj ideji i toleranciji.

            Čuveni grčki ikonopisac otac Stamatis Skliris** već je oslikao oltar i čekalo se da nastavi oslikavanje kupole. Naš zadatak je bio da na zidovima rukom ispišemo 4000 imena žrtava iz Prebilovaca i okolnih mesta u dolini reke Neretve, i da oslikamo malu unutar velike crkve (paraklis) sa akcentom na prebilovačke mučenike.

Opširnije: Oslikavanje hrama u Prebilovcima

Novo lice portala Prebilovci-selo na Internetu

Portal Prebilovci-selo na internetuhttp://www.prebilovci.net na globalnoj mreži prvi put pojavio se o Savindanu 2006. godine. U proteklom skoro desetogodišnjem periodu uporno i strpljivo podizano je selo na internetu. Pažljivo je praćena obnova naselja iz kojeg je u minulom ratu stanovništvo protjeramo, kuće zapaljene a hram sravnjen sa zemljom. Prikupljane su i publikovane stare fotografije, od kojih neke imaju izuzetnu istorijsku vrijednost, nastajale su i objavljivane nove fotografije koje i sa vremnske distance od desetak godina imaju posebnu vrijednost. Sakupljani su i objavljivani novinski članci, naučni, knjižnjvni i publicistički radovi o selu. Godinama pratili smo dizanje sela iz pepela i Božiju službu pod vedrim nebom i nad otvorenim grobom koji se nalazio u kripti razrušenog hrama. Zavičajni portal pratio je izgradnju obnovljenog hrama. Fotografija mjesta iz 2006. godine gdje je nekad bio hram koji je obnovljen neuporediva je sa fotografijama tog istog mjesta iz avgusta 2015. godine. 
Može se slobodno reći da je zavičajna stranica ovog mučeničkog naselja izrasla u jednu od respektabilnijih stranica srpskih naselja na globalnoj mreži. Uzimaju je kao izvor podataka autori ozbiljnijih televizijskih i radio emisija na temu rata, dok se autorski tekstovi sve većeg broja saradnika često prenose na drugim internet stranicama. 
Od prvog avgusta 2015. godine Prebilovci-selo na internetu dobili su novi, savremeniji, izgled. Redizajnirali su ga programeri internet stranica češkog mjesta Lidice sa kojim je u petak 12. juna 2015. godine potpisan Memorandum o saradnji dva mjesta čiji su stanovnici surovo stradali u Drugom svjetskom ratu. U Lidicama pogrom njemačkih nacista nije preživjelo 63 odsto od 320 stanivnika dok su u Prebilovcima od oko 1000 mješana ustaše NDH, na 48 različitih mjesta a najviše u jami Golubinki kod Šurmanaca, svirepo likvidirale više od 800 stanovnika. O nesagledivoj širini i dubini zločina u Prebilovcima svjedoči i podatak da je tada zatrto 36 ognjišta i 54 porodice. Nedužne žrtve Lidica i Prebilovaca dobile su veličanstvene spomenike. U Lidicama je to spomen park sa bronzanim statuama njegovih žitelja a u Prebilovcima je to najljepši i jedinstven hram u svekolikom pravoslavlju, hram Vaskrsenja Hristovog Novi izgled zavičajnog portala ovog hercegovačkog sela jedan je od prvih konkretnih rezultata saradnje sa Lidicama i praškim udruženjem Luka Prag. Idejni tvorac projekta je Veso Đorem, grafička rješenja djelo su češkog tima koji je predvodio Patrik Svoboda dok je ostatak obimnog posla uradio vebmaster Marko Đerić.

Veso Đorem, idejni autor redizajniranog zavičajnog portala sela Prebilovci i čovjek koji je mnogo doprinjeo saradnji Prebilovaca i Lidica i potpisivanju Memoranduma o saradnji, boravio je u Prebilovcima u vrijeme svečanosti osvještanja hrama. Vesin boravak iskorišten je da mu se Mjesna zajednica zahvali i tim povodom, u dvorištu hrama Vaskrsenja Hristovog, predsjednik MZ Prebilovci Branko Ekmečić, uruči sliku na kojoj su Prebilovci, rad akademskog slikara Slavena Dragićevića. Lijevo je slikar djela koje je poklonjeno gostu iz Češke. Desno je Slavenko Buha, takođe zaslužan što je selo dobilo savremen i pregledan portal. U sredini je osnivač i prvi urednik portala Prebilovci selo na internetu Aco Dragićević

Snimio: Lazar Đorem

Lidice i Prebilovci - zajedno protiv zaborava

Prag (Češka), Prebilovci (Hercegovina) - U Lidicama selu kod Praga (Češka) u petak 12. juna potpisan je Memorandum o saradnji te češke opštine i sela Prebilovaca, kod Čapljine - dva mjesta čiji su stanovnici surovo stradali u Drugom svjetskom ratu. U Lidicama pogrom njemačkih nacista nije preživjelo 63 odsto od 320 stanivnika dok su u Prebilovcima od oko 1000 mješana ustaše NDH, na skoro 50 različitih mjesta a najviše u jami Golubinki kod Šurmanaca, svirepo likvidirale više od 800 čeljadi.

Sedam decenija kasnije potomci nedužnih žrtava, njegujući kulturu sjećanja Memorandumom su se obavezali da uspostave saradnju koja treba da doprinese čuvanju uspomene na ratne događaje čime bi se ojačalo poznavanje savremene istorije i njenih mračnih strana prvenstveno među mladom generacijom – jer samo tako, stoji u Memorandumu – možemo da pomognemo u sprečavanju ponavljanja sličnih događaja u budućnosti.

Memorandum, koji su potpisali predsjednica opštine Lidice Veronika Kelereova, predstavnik sela Prebilovci Branko Ekmečić, Veso Đorem ispred Društva Luka Praha, utvrđena su četiri osnovna pravca saradnje; vaspitno-obrazovno djelovanje na omladinu , istraživački rad, komemorativno okupljanje i uzajamna posjeta stanovnika dva udaljena mjesta koja je povezala njihova tragedija u Drugom svjetskom ratu.

Lidice su teško postradale poslije ubistva Hitlerovog protektora Češke Rajnharda Hajdriha. Atentat je izvršen 27. maja 1942, a Hajdrih je umro od zadobijenih rana 4. juna iste godine. Poslije sumnje za vezu sela sa atentatorima, koja nije potvrđena, Nijemci su odlučili da nad Lidicama izvrše stravičnu odmazdu. Njeno izvršenje započelo je već 10. juna kada je cjelokupno stanovništvo sela uhapšeno, da bi muškarci zatim bili odvojeni od žena i dece. Toga i narednih dana strijeljano je, bez ikakve krivice, 199 Lidičana, 192 muškarca i sedam žena. Poslije tri dana od hapšenja Nijemci su odvojili majke od djece. Žene su odvedene u logor u Ravensbriku, a djeca, pretežno, u logor u Helmnu u Poljskoj. Tu su poubijana u kamionima-dušegupkama. Dio dece je predat njemačkim porodicama na usvajanje. Smrtno je stradalo 98 lidičke djece. Poslije rata pronađeno je i vraćeno majkama ili drugim srodnicima 18-oro djece iz sela. Selo je spaljeno i eksplozivom sravnjeno sa zemljom i tako potpuno uništeno 1. jula 1942. godine.

Opširnije: Lidice i Prebilovci - zajedno protiv zaborava