Istina o Prebilovcima u Londonu
U glavnom gradu Velike Britanije, na Savindan 2016. godine otvorena je izložba posvećena stradanju stanovništva Prebilovaca u Drugom svjetskom ratu. Izložbu je organizovalo udruženje „Jadovno“ iz Banja Lukei Odbor Jevreja za Veliku Britaniju koji su njegujući kulturu sjećanja obilježili i dan Holokaust. Bila je postavljena u ambasadi Srbije. Izložba će kasnije biti prenesena u izložbeni prostor pravoslavnog hrama u Londonu posvećenom Svetom Savi.
|
|
|
|
|
|
|
|
Ovaj za Prebilovce izuzetno značajan projekat realizovan je uz pomoć Uprave za dijasporu i Srbe u regionu Ministarstva inostranih poslova Srbije. Izložbu su prethodno vidjeli stanovnici Novog Sada, Beograda i Banja Luke. U Prebilovcima, u Kulturnom i duhovnom centru sveti kralj Milutin nalazi se stalna postavka eksponata koji na autentičan način svjedoči o stradanju naroda u Prebilovcima u avgustu 1941. godine, kada je od preko 1000 žitelja sela preživjelo samo 174. Najveći broj, uglavnom žena i djece- njih oko 600 živi su bačeni u jamu Golubinku kod Šurmanaca dok su drugi stanovnici, njih preko 200 stotine ubijani na 48 mjesta u ataru Prebilovaca. Najveći broj stradao je u Morinom Otoku, Orahovom Dolu, na Škrci i Bunaru na Bregavi.
Nastavljajući uzvišeni rad na njegovanju kulture sjećanja o stradanju srpskog naroda, zavičajni portal Prebilovci-selo na Internetu saznaje da će izložba o Prebilovcima, nakon Londona, nastaviti put svjedočenja i u drugim mjestima i gradovima u zemlji i inostranstvu.
Uz Ognjena Pribićevića, ambasadora Srbije u Velikoj Britaniji prisutnima u ambasadi Srbije obratili su se predsjednik Odbora britanskih Jevreja Dejvid Volš, predsjednik udruženja ”Jadovno” Dušan Bastašić, Aco Dragićević direktni potomak onih koji su preživjeli pomor naroda i istoričar Nemanja Dević. Izložba koja je otvorena na Savindan, ali i na Međunarodni dan sjećanja na žrtve holokausta, njihova je poruka, u funkciji je objelodanjivanja istine o stradanju ali i vaskrsenju Prebilovaca.
Bastašić je naglasio da Srbe Hercegovine posebno krasi njihov odnos prema postradalim precima i članovima porodica: „Oni su tijela svojih pobijenih digli iz tame bezdana i sahranili ih u veleljepni Hram Hristovog Vaskrsenja. Boreći se sa velikim životnim, egzistencijalnim problemima, okruženi potomcima uglavnom nekažnjenih zločinaca, opstajući na mjestima vjekovnog prebivanja svojih predaka, na mjestima vjekovnog stradanja, padanja i uzdizanja, oni su se, prije nego za sebe, pobrinuše za svoje nevino postradale“, istakao je Bastašić. Ukazao je na potrebu da hercegovačkim Srbima treba pomoći, i institucionalno i pojedinačno, a ova izložba je doprinos udruženja „Jadovno 1941“ toj misiji, rekao je Bastašić i dodao kako je na centralno mjesto izložbe postavljena žrtva, ali i njeni potomci. Jer i potomci su žrtve, smatra Bastašić.
Predsjednik udruženja Jadovno najavio je na otvaranju izložbe u Londonu da će se u Prebilovcima, uz pomoć donatora, raditi na otvaranju memorijalnog centra sa svim sadržajima koje imaju slični centri u svijetu.
Istoričar iz Beograda Nemanja Dević podsjetio je da je srpski narod podnio ogromne žrtve u modernoj istoriji – od Turaka, Austrougara, Nijemaca, ali je najveće žrtve podnio od 1941. do 1945. u fašističkoj Nezavisnoj Državi Hrvatskoj.
„U toj monstruoznoj tvorevini, koja je progutala stotine hiljada života nedužnih, selo Prebilovci zauzelo je svoje mesto u istoriji, i to po tome što je od njegovih 1.000 stanovnika rat preživelo njih 174. Svi drugi su bili žene, deca, ili starci, u avgustu 1941. godine zaklani nožem ili bačeni u jamu“, rekao je Dević.
„Za taj genocid, koji je Hrvatska počinila nad Srbima, u komunističkoj Jugoslaviji nije odgovarao niko, žrtve nikada nisu prebrojane, a na samom kraju veka moćnom propagandom narod žrtve predstavljen je narodom dželata“, kaže Dević.
On je naglasio da su Prebilovci, ipak, vaskrsnuli. Neke porodice su se opet vratile da obnove svoje zapaljene kuće, obnovljena je crkva, a žrtve iz 1941. proglašene su za svete u Srpskoj pravoslavnoj crkvi.
Dević je rekao da su Prebilovci danas jedinstveno mjesto na planeti gdje je jasno vidjeti pobjedu dobra nad zlim i života nad smrću – dva puta u jednom vijeku.
„Zato su danas Prebilovci i simbol stradanja svih Srba u genocidu 1941. I novi mit i zavet, poput onog kosovskog iz 14. veka. Ova izložba posvećena je žrtvama koje nikada ne smeju biti zaboravljene. Zato su Prebilovci i temelj, ali i ogledalo – svih nas“, poručio je Dević.
---------------
Autor fotografija je Aleksandar Simić. Tekst na osnovu agencijskih izvještaja redigovao web-tim portala Prebilovci-selo na internetu i objavio 28. Januara 2016. godine
