Osvećenje hrama Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima
Subota 8. avgust. Prebilovci, selo na krajnjem jugu Hercegovine. Tog dana ovo selo i ljudi sabrani u njemu bili su svjedoci Istorijskog događaja koji je započeo u 7.00 časova pred mjesnim Domom kulture. Proslavljajući, nakon što ih je kanonizovao Sveti sinod SPC, po drugi put Prebilovačke i Dojnje hercegovačke mučenike, Njegova svetost patrijarh srpski G. Irinej osvještao je obnovljeni hram Vaskrsenja Hristovog.
Sasluživalo je 20 vladika i 200 sveštenika. Prethodno od Doma kulture u centru sela išla je litija sa ostacima ostataka moštiju pronađenih u ruševinama 1992. godine dinamitom, minama i bombama razruženog hrama a potom pohranjenih u 7 kovčega i čuvanih u mjesnom Domu kulture.
Crkvenim svečanostima prisustvovalo je više od 5.000 vjerujućih Srba iz Federacije BiH, Republike Srpske, Srbije i Crne Gore. U Prebilovce su stigle delegacije Vlade Srpske i Srbije, izaslanik predsjednika Srbije ali i čuvari Hristovog groba iz Batajnice.
Selo koje je u Drugom svjetskom ratu doživjelo tragediju biblijskih razmjera tog dana, tog 8. avgusta 2015. godine bilo je biblijski bijelo. Vjerujući narod poslušao je nadležnog zahumsko-hercegovačkog vladiku koji je pred svečanosti u Prebilovcima u svom pozivu vjernicima apelovao da na praznik osvećenja i proslavljenja svetih stradalnika dođu kao na praznik Vaskrsenja. "Obucite se svečano; pjevaćemo pobjedi, neće to biti opijelo. Dođite ma gdje da ste i ma koliko daleko bili, čekaće vas oni, mučenici prebilovački. A sa njima čekaće vas i sam Hristos. Zato umijte dušu praštanjem, tijelo mirom i kajanjem, srce pustite da gori kao kandilo; radošću prekrijte lice. Dođite u Prebilovce jer bolje je biti potomak ubijenog nego ubice. To što smo čekali, zbilo se: pobjeda pravde i života, jer sramota je biti ne ubijeni, već ubica. Stoga nam je bolje, braćo, da se ogrijemo na ognjištu slave i stradanja negoli da cijeli svijet zadobijemo, duši svojoj naudivši. Molim vas koljenopreklono obucite se u radost i u bijelo. Imajte dobru volju i htjenje, dođite u Prebilovce da slavimo život i Vaskrsenje! "
I zaista hiljade ljudi slavilo je život i vaskrsenje. Od ovog dana gledaju se Prebilovci i njihov osvještani hram.
Najljepši, životvoran dokaz vaskrsenja života u Prebilovcima je krštenje petomjesečne Sare Dragićević koja je sa kumom Dušanom Adžićem, majkom Slavicom i tatom Nikolom ušla u hram u 7 časova. Njeni roditelji i Sarin brat trogodišnji Pavle povratnici su u ovo selo koje danas ima 64 žitelja. Sarino krštenje, u okviru svete arhojerejske liturgije, peto je krštenje djece iz Prebilovaca u ovom hramu.
Radio TV Srpske vršio je direktan prenos iz Prebilovaca a drugi program RTS reemitovao je svetu liturgiju. Crkvene svečanosti u Prebilovcima pratilo je 96 novinara. Iz Federacije BiH bili su BH TV i Federalna TV, jedan broj portala, posebno iz Hercegovine, i ni jedan štampani medij. Pokazalo se ili bolje rečeno potvrdilo se ono što je prisutno već dvije decenije, da štampani mediji iz Federacije BiH redovno zaobilaze Prebilovce. Najbrojniji su bili novinari iz Srpske i Srbije. Od inostranih medija akreditaciju je zatražila i dobila agencija Dojče Vele (Deutsche Welle) koja je takođe izvještavala iz Prebilovaca.
Čuvari Hristovog groba
Čuvanje Hristovog groba u svekolikom pravoslavnom svijetu održavali su Srbi iz dalmatinskog mjesta Vrlika u današnjoj Hrvatskoj. Običaj je živ oko 400 godina. Prekinut je progonom Srba iz Hrvatske a obnovljen je 2005. godine Batajnici (Srbija). U Prebilovce su čuvari Hristovog groba stigli u živopisnim narodnim nošnjama Srba iz Hrvatske. Još jedino u svetom gradu Jerusalimu postoje čuvari Hristovog groba. I nije ovo bila jedina veza Prebilovaca i Jerusalima. Projektant jednog od najljepših hramova u pravoslavlju Predrag Ristić koji je, naravno, bio prisutan u Prebilovcima ovako je za naše čitaoce u januaru 2010. godine objasnio osnovnu ideju od koje je pošao u projektovanju hrama Vaskrsenja Hristovog: Obnova minirane crkve u Prebilovcima, nad njenim kraterom, ponuđena je kao slikostojiteljka arhitekture kompleksa crkve Vaskresenja sa crkvom Svetog Groba u Jerusalimu. Naravno nije riječ o bukvalnoj kopiji već novom projektu kojim se duh i atmosfera Jerusalimskog hrama presnosi u Prebilovce- iznad postojećeg kratera porušene crkve i uništenog groba nevino postradalih žrtva u Drugom svjetskom ratu.
Kako su izvjestili mediji iz Prebilovaca
Glas Srpske (Banja Luka): Služena liturgija u novoosveštanom hramu
Nezavinne novine (Banja Luka): Prebilovci treba da zauzmu mjesto koje zaslužuju
Politika: Da se Prebilovci nikad i nikome ne ponove
RTRS: Služena liturgija u novoosvještanom kramu
RTS: Patrijarh Irinej osveštao hram Vaskrsenja Hristovog
Oficijalni portal SPC
Publikovano 8. avgusta u 22,54
Vaskrs Prebilovaca
Eparhija Zahumsko-hercegovačka i primorska
Vaskrs Prebilovaca – Osvećenje Hrama Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima
(Uz izvještaj na oficajalnoj stranici eparhije koja je izgradila hram Vaskrsenja Hristovog objavljeni su tonski zapisi besjeda koje su tog svečanog dana izgovorene na svetom mjestu u Prebilovcima)
Radio-Svetigora (Cetinje)
54:58 minuta (9.44 MB)
Osveštan hram u Prebilovcima
Radio Slovo Ljubve
Radio Arhiepiskopije beogradsko-karlovačke
Slovo o hodočašću u Prebilovce
Sveto slovo svetih novomučenika
ATV: Povratak na ogništa u Prebilovcima
Televizija BN: Osveštan hram u Prebilovcima
FTV: Osveštan hram posvećen prebilovačkim mučenicima
BHRT: Osvještanje hrama posvećenog prebilovačkim žrtvama
Moja Hercegovina (Ljubinje)
Vladika Grigorije: Prebilovački mučenici vas preklinju da ovaj prostor zasijete životom i dobrotom
Slobodna Hercegovina (Beograd)
Pobeda života svete hercegovačke zemlje
DW (Deutsche Welle)
Crkva u Prebilovcima
… Je li se izvukla gorka pouka iz stradanja i uništenja, pitamo.
„Pouka je da se ne može uništiti život. Meni, kao Srbinu iz Prebilovca, važan je mir i da se događaje iz prošlosti stavi na svoje mjesto, a suočavanje s onim što je bilo nikoga ne bi trebalo vrijeđati“, ocjenjuje Jahura, ističući da obilježavanje mučenika ovog sela treba biti doprinos stabilnosti i miru među narodima u BiH i cijeloj regiji.
Niko nije spreman obilježiti tugu drugih
Njegovo mišljenje, samo na drugi način, dijeli i Emil Karamatić, novinar BH Radija 1, rođeni Čapljinac:
“Odavno smo upali u zamku ‘naših i njihovih’ ratnih zločina ili heroja, a po toj matrici funkcioniraju i državne politike. Problem je što ni Hrvatska ni Srbija, a ni BiH, nisu spremne obilježiti tugu drugih i to je, nažalost, nesreća svih naroda na Balkanu, i Hrvata i Srba i Bošnjaka”, komentira za DW novinar Karamatić.
“Mi smo jedina zemlja u Europi koja svaki dan obilježava neko ubojstvo. Satkani smo od ubojstava, pojedinačnih ili masovnih. Dok ne smognemo snage i pred jednim spomenikom poklonimo se svim stradalim žrtvama, neće biti sreće na ovom prostoru”, zaključuje ovaj novinar.
Ipak, u Prebilovcima, kraj njiva otetih sivom, hercegovačkom kamenu, crveni se novi crijep na obnovljenim kućama. Gostoljubivi domaćini pozivaju putnika-namjernika na okrepu, dok im zjenice sjetno prelaze pogledom preko starog kamena, od kojih su nekada bile sazidane kuće njihovih đedova. Čini se da su upravo među tim ruševinama pronašli nadu i najavu nove budućnosti...
Kompletan izvještaj agencije DW
Hrvatski medijski servis:
Dodik: Hram u Prebilovcima nije napravljen da pravi razdor već podsjeća na istinu
Čović na svečanom ručku povodom posvećenja Hrama u Prebilovcima
(Objavljeno 8. avgusta u 22,04)
Svečani ručak povodom osvećenja hrama u Prebilovcima, predsjednik HDZ-a BiH, HNS i predsjedavajući Predsjedništva BiH Dragan Čović boravio je danas u Karaotoku kod Čpljine na svečanom ručku upriličenom povodom osvećenja Hrama Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima, saopšteno je iz Ureda za informisanje HDZ-a BiH
Na svečanom ručku bili su prisutni i načelnik opštine Čapljina Smiljan Vidić, podpredsjednik Opštinskog vijeća Čapljina Pero Knežević te brojni dužnosnici među kojima predsjednik Republike Srpske Milorad Dodig, članovi Vlade Srpske, te srpski predstavnici u institucijama BiH.
Posveta Hrama u Prebilovcima: Čović i Dodik na ručku sa vladikama
(Objavljeno 8. avgusta 2015.)
Predsjednik HDZ-a BiH, HNS i predsjedavajući Predsjedništva BiH Dragan Čović boravio je danas u Karaotoku kod Čapljine na svečanom ručku upriličenom povodom povodom posvete Hrama Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima.
Srpski patrijarh Irinej uz sasluženje brojnih vladika i sveštenstva osveštao je hram Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima, kod Čapljine. Uz predsjednika Čovića na svečanom ručku bili su prisutni načelnik opštine Čapljina Čapljina Smiljan Vidić, podpredsjednik Opštinskog vijeća Čapljine Pero Knežević te brojni dužnosnici među kojima predsjednik RS-a Milorad Dodik, članovi Vlade RS-a, srpski predstavnici u institucijama BiH.
Kalendar događaja vezanih za hram u Prebilovcima
U Vladičanskom dvoru u Mostaru, u četvrtak 9. maja 2013. godine, potpisan je ugovor o izgradnji spemen crkve Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima. Prema potpisanom ugovoru vrijednost radova, bez pdv-a, iznosila je 1.076.794.70 KM. Planirani radovi, uključujući živopisanje hrama i uređenje prostora od jednog hektara na kojem se hrama nalazi završeni su neposredno pred osvještanje hrama 8. avgusta 2015. godine.
U subotu 9. avgusta 2014. godine u Prebilovcima je molitveno obilježena 73. godišnjica stradanja srpskog naroda Dojnje Hercegovine u genocidu Nezavisne Države Hrvatske u vrijeme Drugog svjetskog rata. Od ove godine Svetim Prebilovačkim novomučenicima, koji su kanonizovani kao svetitelji na majskom zasjedanju Svetog arhijereskog Sabora SPC, ne služe se parastos već Sveta liturgiju u slavu Novomučenika prebilovačkih i Dojnje hercegovački.
Nakon više od dvadeset godina prebilovačkim krajem ponovo su odjeknula hramovna zvona. U ponedeljak, 16. marta 2015. godine osveštana su i postavljena zvona na Hramu Vaskrsenja Hristovog. Veliki broj meštana Prebilovaca i okolnih sela okupio se da bude dio Vaskrsa Prebilovaca koga su najavila tri novopostavljena zvona. Čin osvećenja obavili su iguman žitomislićki Danilo (Pavlović), protojerej Boris Čolović, jerej Danilo Boro i nadležni paroh jerej Marko Gojačić.
Hram Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima na vaskršnji ponedjeljak 13. aprila 2015. proslavio je prvi put krsnu slavu - Vaskrsenje Hristovo. Radost prve slave hrama uveličao je Blagodatni oganj koji je u Prebilovce stigao iz Jerusalima preko Beograda i manastira na Kosovu i Crnoj Gori. Dočekalo ga je nekoliko stotina vjerujućih Srba-povratnika iz Prebilovaca i naselja u dolini Neretve. Prva krsna slava prelijepog hrama bila je istinska prilika da zavičaj posjete prognani Prebilovčani i njihovi potomci. Potvrđuju to, u okviru Svete liturgije, tri krštenja. Kršteni su Luka Bulut, pristigao sa roditeljima ocem Maksimom i majkom Marinom iz Beograda, Jovana Šušić koja je sa mamom Vesnom i ocem Đokom stigla iz Ljubinja i Milica kćerka Rajka i Vere Bulut, jedno od sedmoro djece koja su rođena u Prebilovcima, nakon povratka njihovih roditelja na rodno ognjište.
Od 19. juna do 1. avgusta 2015. godine hram Vaskrsenja Hristovog živopisali su akademski slikari protomajstor Aleksandar Živadinović, Darko Milojević, Miloš Rončević i Pero Vujović. Čuveni grčki ikonopisac otac Stamatis Skliris oslikao je prethodno oltar a tokom jula oslikao je i veliku kupolu. Zadatak slikara iz Beograda bio je da na zidovima hrama rukom ispišu 4000 imena žrtava iz Prebilovaca i okolnih mesta u dolini reke Neretve, i da oslikaju malu unutar velike crkve (paraklis) sa akcentom na prebilovačke mučenike. Ikona mučenika iz Prebilovaca na 30 kvadratnih metara donijela je više od 50 likova iz sela koji su ovdje živjeli sredinom dvadesetog vijeka. Bilo je potrebno više od 80 kvadratnih metara zidova hrama da se popišu imena postradalih Srba.
U subotu 1. avgusta 2015. godine u 17.00 časova prvi put automstski su se oglasila tri zvona sa tornja hrama Hristovog Vaskrsenja u Prebilovcima. Radnici Prve srpske livnice zvona ”Jevrem Popović” iz Beograda, gdje su zvona izlivena, uspješno su završili posao i pustili zvona u skavodnevnu upotrebu. Ubuduće trominutnim oglašavanjem javljaće se vjerujućim Srbima u Prebilovcima i dolini Neretve u 7.00, 12.00 i 17.00 časova. U ekipi koja je dva dana boravila u Prebilovcima, uz vlasnika livnice Stanislava Popovića bili su elektroničar Dragan Vukadinović i Veljko Stefanović. Izlivena su tri zvona od 75 kg, 150 kg. i 300 kg. i pozlaćeni prohromski krstovi.
Pripremio, Aco Dragićević
Specijalno za portal Prebilovci-selo na Internetu
Fotografije snimio, Željko Kuzman
Publikovano 10. avgusta 2015. godine, 22:45
