Groblјe u Prebilovcima značajno za izučavanje ćiriličnog pisma u ovom dijelu Hercegovine
|
Groblje u Prebilovcima, snimio Goran Komar |
(Goran dr. Komar poznati istraživač srednjevjekovnih spomenika u Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori boravio je i u našim Prebilovcima)
- Pred pravoslavni Božić 2014. godine posjetio sam pravoslavno groblјe u čaplјinskom selu Prebilovci. Idući tragom srednjevjekovnih spomenika- prvenstveno Istočne Hercegovine, i ovo groblјe pribrajamo tome dijelu zemlјe prepune spomenika srednjeg vijeka.
Prebilovačko groblјe trpjelo je barem dva opsežna razaranja u XX vijeku- u vrijeme Drugog svjetskog rata a i kasnije, kao što je poznato, u završnici XX vijeka.
Ono što je za mene predstavlјalo nepoznanicu o ovome grolјu koje je veoma prostrano, to je da se u njegovom južnom ili jugozapadnom dijelu nalazi srednjevijekovno groblјe sastavlјeno od stećaka koje bih ja opredjelio visokom srednjem vijeku. Groblјe karakterišu dva izuzetno fino izgrađena krsta koji imaju svoje pripadajuće ploče i koji su dosta visoki i izuzetno elegantni formom, kao i precizno izgrađeni. Interesantno da tu postoji čitava nekropola sanduka i ploča. Nije to mali broj spomenika. To je u dijelu groblјa koji nije uređen.
Dio groblјa iz XIX vijeka posjeduje jako fino izrađene nadgrobne krstove koji su svi ispisani ćiriličkim epitafima. Izdvaja se nekoliko spomenika fine izrade, takođe, sa prisustvom elemenata starog ćiriličkog pisma na spomenicima druge polovine XIX vijeka. Takvi su spomenici Medana, takvi su spomenici Buluta, takvi su spomenici Dragićevića koji se ovdje gotovo u pravilnim nizovima ređaju u zapadnom dijelu groblјa. Izuzetno dragocjen istorijski kompleks, od velikog je istorijskog i kulturnog značaja. Trpio je opsežna razaranja.
Jako velik broj spomenika je oštećen. Interesantno je da su za metu ovdašnje ustaše imale moderne spomenike, u većoj mjeri nego ove stare koji pripadaju XVIII i XIX vijeku. Velik broj spomenika iz XX vijeka je oštećen. Značajan je stari dio groblјa, kako je već primjećeno, i pisano je na portalu Prebilovaca koji urećuje gospodin Aco Dragićević koji potiče iz ovog sela. Zaista stari dijelovi groblјa sa ovim reprezentativnim i značajnim krsnim spomenicima sa njihovim jezičkim i grafijskim karakteristikama su uglavnom pošteđeni i to je velika sreća za izučavanje razvoja ćiriličnog pisma u ovom dijelu Hercegovine.
|
Goran Komar |
* Doktor Goran Ž. Komar rođen je 1962. godine u Sarajevu.Na polјu istorijografije radi na prikuplјanju, obradi i objavlјivanju izvornih ćiriličnih dokumenata i ćiriličnih knjiga, baveći se i izučavanjem ćiriličkih epitafa. Uspio je u pronalaženju velikog broja nauci nepoznatih natpisa na prostoru Bosne i Hercegovine. Za vrijeme posjete prebilovačkom groblјu Komar se pojavlјuje u kratakom filmu koji je objavlјen na Youtobe kanalu.
---------------
Publikovano na portalu Prebilovci-selo na internetu 12. oktobra 2021. godine
Zavičajnom portalu Prebilovci-selo na internetu, Goran Komar poznati istraživač srednjovjekovnih spomenika (stećaka) i ćirilinih natpisa na nadgrobnim spomenicima, u pisanoj formi 3. februara 2023. godine, dozvolio je publikovanje najnovije sveske.
Sveska je objavlјena, u elektronskoj formi, u izdanju portala Mramorje . Sveska je posvećena pravoslavnom groblјu u Prebilovcima i objavlјena je pod naslovom Natpisi na groblјu sela Prebilovci. Nakon prve posjete Prebilovcima za naš portal Komar je napisao tekst u kojem je ustvrdio a najnivojom sveskom i potvrdio da je groblјe u Prebilovcima značajno za izučavanje ćiriličnog pisma u ovom dijelu Hercegovine. Uz ovaj autorski tekst Gorana Komara prilažemo svesku koju čini čak 59 fotografija snimlјenih za vrijeme druge posjete Prebilovcima i pravoslavnom groblјu u ovom naselјu. Uz objavlјivanje sveske prenosimo izričit zahtjev autora da se bez njegovog pisanog odobrenja ne može na bilo koji način koristiti bilo koji dio sveske.
