Dostojanstveno obilježen dan sjećanja na stradanje naroda iz Prebilovaca i Donje Hercegovine
|
Svetu arhijerejsku liturgiju u Prebilovcima služila su dva mitropolita i četiri vladike uz sasluženje velikog broja sveštenika iz hercegovačko-primorske i crnogorsko primorke episkopije |
Dan Svetih novomučenika prebilovačkih i svehercegovačkih obilježen je u hramu Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima 6. avgusta. Tada se, prema kalendaru Srpske pravoslavne crkve proslavljaju kanonizovani novomučenici njih oko 4.000 koje su ustaše u ljeto 1941. na svirep način likvidirale u Dolini Neretve. Datum, 6. avgust uzet je jer je tog datuma 1941. godine, stradao najveći broj stanovnika- 578 žena i djece iz Prebilovaca koji su, u jednom danu, živi bačeni u jamu kod sela Šurmanci.
Kao i svake, tako i ove godine, u prvoj sedmici avgusta sabrali su se u Prebilovcima potomci žrtava, rodbina, poštovaoci, vjerujući srpski narod. Stigli su sa svih strana da se poklone sjenima stradalih. Po sedamnaesti put SND Prebilovci iz Beograda organizovalo je i pokloničko putovanje do Prebilovaca,
Svetu arhijerejsku liturgiju u spomen hramu Hristovog Vaskrsenja služili su mitropolit dabrobosanski Hrizostom, mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije, te episkopi budimljansko-nikšićki Metodije, dizeldorfski i svenjemačke Grigorije, humski episkop Jovan te nadležni zahumsko-hercegovački i primorski episkop Dimitrije.
Kumovi ovogodišnje slave bilo je bratstvo Ždrakanović koje je pripremilo posluženje i trpezu ljibavi u Kulturnom i duhovnom centru Sveti kralj Milutin u Prebilovcima.
Kumovi slave, proteklih godina, bila su bratststva Dragićević, Nadaždin i Ekčečić. Naredne godine biće to bratstvo Buluta.
------------------------------------------
Vladika Grigorije, mnogo zaslužan za podizanje hrama Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima, na svom Instagram nalogu, na sam praznik svetih Prebilovačkih i svehercegovačkih svetitelja objavio je ovaj tekst
|
Vladika diseldorfski i svenjemaöke Grigorije u hramu Vaskrsewa Hristovog u Preilovcima 6. avusta 2022. godine |
„Da li ste nekada bili u Hercegovini u avgustu?
Ako niste, trebalo bi da odete. I ne, ne mislim na Trebinje (ono je takoreći za početnike u otkrivanju Hercegovine), već na Hercegovinu u onom njenom surovom obliku, na mala zabačena mjesta izvan magistralnih puteva, na uzavreli hercegovački kamen i jaru koju možete opipati u vazduhu i koja omamljuje poput lošeg vina.
Negdje tamo, među hercegovačkim kršom, natopljenom vrelim vazduhom i monotonim zvukom zrikavaca, smjestilo se hercegovačko selo Prebilovci.
Ako i niste bili u Hercegovini, za Prebilovce ste sigurno čuli. To je ono mjesto gdje je pustinja procvjetala kao krin, kao najsvjetliji hram koji sam u životu vidio. Tamo, na poprištu jednog od najvećih stradanja za koje je ljudsko uho čulo. Bijeli hram na jednom od najmračnijih mjesta na kugli zemljskoj.
Neko bi rekao paradoks ili slučajnost. Ali ja u slučajnosti ne vjerujem.
Prebilovci, kao paradigma naših prostora, nesrećnih vremena i stradanja. Istorijski priručnik u malom.
Htio sam nešto umno da napišem o njima, o važnosti sjećanja, o pogubnosti zaborava, nešto o miru i pomirenju, ali ponekad riječi treba ostaviti na miru. I upokojene, takođe. Tišina je svakako glasnija od mnogih riječi, pogotovo od njihovog viška.
Jedno ipak osjećam utrobom – da trulež i neljubav nemaju šansu naspram ljubavi i života. Nikada.
Da li ste nekada bili u Hercegovini u avgustu?
Ako niste, trebalo bi da odete.
I da obavezno svratite u Prebilovce.
-----------------------------------------------
|
Obrtanje i sječenje slavskog kolača u amfiteatru hrama |
Inače svečanosti su započele u petak 29. juna u hramu Vaskrsenja Hristovog izvođenjem crkvene pjesme povećene svetim prebilovačkim i svehercegovačkim novomučenicima. Od maja 2022 godine pjeva se ova pjesma poznata kao Akatist svakog petka u prebilovačkom hramu. Pjesmu je napisao Vukosav Ilić, profesor srpskog jezika iz Kraljeva.
Dokumentarni film u produkciji RTS Sanje Dragićević Babić ”Tamo i kamen ima ožiljak” prikazam je u amfiteatru hrama, nakon izvđenja crkvene pjesme.
U slavu novomučenicima održano je i večernje 5. avgusta a centralna svečanost, kako smo već zabilježili, bila je sveta arhijerejska liturgija uz služenje dvojice mitropolita, četiri episkopa i brojne sveštenike iz eparhija u Hercegovini i Crnog Gori.
Završna svečanost povodom obilježavanja godišnjice stradanja srpskog naroda iz Prebilovaca i Donje hercegovine bila je izložba ”Prebilovci. Svetlost u tami.” koja je otvorena, na sam praznik, u večernjim časovima 6. avgusta u Muzeju Hercegovine u Trebinju.
Izložba je autorsko djelo umjetničkog i tehničkog tima okupljenog oko beogradske agencije NextGame koja je realizovala i izložbu ”Jasenovac. Logor smrti. Zemlja živih.”
Za izložbu o Prebilovcima korištena je specijalna tehnička platforma zasnovana na upotrebi svijetla kojim posjetioci aktiviraju i slušaju audio-vizuelne sadržaje i priče o Prebilovcima i žrtvama ustaškog masakra 1941. godine. Izložba je zasnovana na relevantnim istorijskim činjenicama, stručnom i odmjerenom pristupu istorijskom događaju koji predstavlja duboku ranu srpskog naroda u Hercegovini. Izložba ”Prebilovci. Svetlost u tami, predstavlja nov način razvoja i negovanja kulture sećanja.
Organizator izložbe bio je Grad Trebinje, a izložba je realizovna uz blagoslov njegovog preosveštenstva episkopa zahumsko-hercegovačkog i primorskog Dimitrija.
-------------------
Publikovano na portalu Prebilovci-selo na internetu 7. avgusta u 23 časa
Fotografije snimio Marko i Saša Ždrakanović
